INDRUK is de titel van de solo waar Maarten Dekker (1986) een nieuwe serie werken toont. Reliëf-schilderijen, met als aanleiding het wereldberoemde hoekraam van het Rietveld Schröderhuis. De serie gaat over het zoeken naar verbinding en betekenis in de ruimte van het autonome domein.
De titel verwijst naar twee betekenissen van het woord: merk of teken en de uitwerking die iemand of iets heeft op je gedachte of je gevoel. Met andere woorden: een indruk is een contactmoment dat een spoor nalaat; letterlijk of figuurlijk.
Opening 17 juni door Corrie Nagtegaal (bewoner van het RSH van 1983-1985).
Het hoekraam
De reliëfs in de schilderijen zijn het resultaat van indrukken in letterlijke zin: een aanraking met een nagemaakte versie van het hoekraam van het Rietveld Schröderhuis. Het oorspronkelijke hoekraam kenmerkt zich door de afwezigheid van een hoekstijl, waardoor de verbinding tussen binnen en buiten wordt benadrukt wanneer het raam openstaat. Het raam is zodoende ook een tussenruimte.
Inspiratiebron: over verwantschap en loskomen
De werken zijn een reactie op het hoekraam als meervoudig gegeven. Een architectonisch element met interessante ruimtelijke werking, maar tegelijkertijd een fenomeen met symbolische kwaliteit (als tussenruimte). Ook is het een plat geworden ‘icoon’, in een stil, museaal huis, omgeven metmerchandise en andersoortige reproductie.
Het maken van indrukken is een manier om de inspiratiebron beter te begrijpen. Het is ook een manier om te wortelen, om contact te maken met voorbeelden en voorgangers. De verwantschap met zijn voorganger zie je bij Maarten terug in de neiging tot eenvoud en soberheid.
De schilderijen zijn allemaal een herhaling van ditzelfde motief – van het gehele raam of een fragment ervan. Tegelijkertijd is ieder werk een op-zichzelf-staand beeld. Door zowel te verbinden als te breken met dit motief, ontstaat ruimte om een eigen karakter te vormen. Dit is het beeldende proces waarin de schilderijen volwassen worden. Dit is ook het autonome domein waarin het hoekraam tijdelijk wordt bevrijd van zijn museale functie, waardoor het (weer) kan bestaan als meervoudig fenomeen dat ooit getuigde van leven.
Waarom interesse voor het hoekraam?
Waarom wil je je verhouden tot een deel van een wereldberoemd en tegelijkertijd ‘levenloos’ huis? Een belangrijk aspect is leren over ‘het mogelijke, moeilijke en mooie’ om echt dichtbij een inspiratiebron te komen. Wat het werkelijk behelst om je tot voorbeelden te verhouden (zowel als maker als kijker). Werken met het hoekraam bracht Maarten als maker dichter bij het ‘wezen’ ervan. De ziel van het huis, c.q. raam zit nog ergens teruggevouwen in de plooien. Om dicht bij deze kern te komen, was dit onderzoek noodzakelijk.
De schilderijen
De werken zijn een reactie op het fenomeen hoekraam. Een raam met interessante ruimtelijke werking, maar tegelijkertijd een fenomeen met symbolische potentie. Ook is het een plat geworden ‘icoon’, in een stil, museaal huis, omgeven met merchandise en andersoortige reproductie.
De symbolische dimensie
Het hoekraam heeft ook een symbolische dimensie. Zo zegt ‘binnen-buiten’ ook iets over je verhouding als toeschouwer tot de binnenkant van het huis. Het huis is opgepoetst, geverfd, strakgetrokken, hersteld, in ‘oorspronkelijke’ staat gebracht. Er zijn geen rommeligheden, planten, afgebladerde verf, gekleurde bloemen op tafel of een speeldoosje met clown. Je bezoekt het huis met een audiotour aan je oor, en slofjes om je schoenen in de kleuren geel, rood of blauw. Voorzichtigheid is geboden, het huis is tenslotte kwetsbaar.
Maar waar kijk je dan naar? Je ziet een geïdealiseerde versie van het huis dat al decennia onbewoond is. Er hangt geen schilderij van Bart van der Leck of Peter Struycken meer en er staat geen kopje koffie of thee. Kijkend uit het hoekraam zie je de geluidswal van een vierbaansweg. Werkt het hoekraam zonder uitzicht?
Hoewel de werken plat zijn draagt het reliëf de sporen van een driedimensionale oorsprong. Uitgevouwen plooien verraden het proces. Daar waar de letterlijkheid van een handeling ook figuurlijke implicaties heeft blijken betekenissen te ontstaan. Het indirecte blijkt een mogelijkheid tot nabijheid.
